علل و درمان نازایی (ناباروری) چیست

 

nabarvar

شاید شما و همسرتان برای داشتن بچه‌ در حال تلاش و تقلا هستید، اما بدانید که در این راه تنها نیستید. 10 تا 15 درصد از زوج‌ها نابارور هستند. تعریف ناباروری برای بسیاری از زوج‌ها عبارت است از عدم توانایی بارداری با وجود رابطه جنسی محافظت نشده برای مدت حداقل یک سال. ناباروری ممکن است ناشی از مشکل شما یا همسرتان و یا ترکیبی از عواملی باشد که روند باروری را مختل می‌سازد. خوشبختانه، بسیاری از درمان‌های ایمن و مؤثری وجود دارد که به طور قابل توجهی شانس باداری را افزایش می‌دهد.

علامت اصلی ناباروری عدم بارداری نیست. ممکن است هیچ علامت آشکاری وجود نداشته باشد. یک زن نابارور ممکن است دارای قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی باشد. به ندرت یک مرد نابارور ممکن است نشانه‌هایی از مشکلات هورمونی از قبیل تغییراتی در رشد مو و یا عملکرد جنسی داشته باشد.

دلایل ناباروری

nabarvar1

به منظور باردار شدن، تمام مراحل تخمک‌گذاری و لقاح باید به درستی رخ دهد. مشکلاتی که باعث نازایی یا ناباروری در زوج‌ها می‌شود، گاهی اوقات مادرزادی بوده و یا به صورت اکتسابی در طی سال‌ها ایجاد می‌شود.

علت ناباروری می‌تواند مربوط به یک یا هر دو طرف باشد. به طور کلی:

  • در حدود یک سوم از موارد، مشکل ناباروی مربوط به مردان است.
  • در حدود یک سوم از موارد، مشکل نازایی مربوط به زنان است.
  • در موارد دیگر، هر دو طرف مشکلاتی دارند و یا اینکه ناباروری هیچ علت مشخصی ندارد.

دلایل ناباروری مردان

این دلایل ممکن است شامل:

  • تولید و یا عملکرد غیر طبیعی اسپرم: به علت "نهان بیضگی"، نقائص ژنتیکی، مشکلات سلامتی مانند دیابت یا بیماری‌های عفونی مانند کلامیدیا، سوزاک، اوریون یا ایدز. گشادشدگی و واریس رگ‌های بیضه (واریکوسل) همچنین می‌تواند بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد.
  • مشکلات ترشح اسپرم: به علت مشکلات جنسی مانند انزال زودرس؛ بیماری‌های ژنتیکی خاص مانند فیبروز کیستیک؛ مشکلات ساختاری مانند انسداد در بیضه و یا آسیب و صدمه به اندام‌های تناسلی رخ می‌دهد.
  • تماس مکرر با عوامل محیطی مضر: مانند آفت‌کش‌ها و دیگر مواد شیمیایی و تابش اشعه، همچنین مصرف سیگار، الکل، ماری‌جوانا یا مصرف برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک، داروهای ضد فشارخون، استروئیدهای آنابولیک و یا غیره می‌تواند تأثیرات منفی بر باروری داشته باشد. در معرض گرما قرار گرفتن مکرر از جمله در سونا و یا حمام آب گرم می‌تواند درجه حرارت مرکزی بدن را بالا برده و ممکن است تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار دهد.
  • عوارض مربوط به سرطان و درمان آن: پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی می‌تواند تولید اسپرم را مختل کرده و گاهی اوقات به شدت آن را تحت تاثیر قرار دهد.

دلایل ناباروری در زنان

علل نازایی در زنان ممکن است شامل:

  • اختلالات تخمک گذاری: که بر انتشار تخمک‌ها از تخمدان تأثیر می‌گذارد. این اختلالات عبارتند از اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، هیپرپرولاکتینمی یا وضعیتی که بدن مجبور به تولید بیش از حد پرولاکتین می‌شود، می‌تواند مرحله تخمک‌گذاری را مختل سازد. تولید بیش از حد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید) یا تولید بسیار کم این هورمون (کم‌کاری تیروئید) می‌تواند بر سیکل قاعدگی تأثیر گذاشته یا باعث ناباروری گردد. سایر علت‌های ناباروری ممکن است شامل ورزش شدید، اختلالات خوردن، آسیب و یا تومورها باشد.
  • اختلالات رحم و یا دهانه رحم: شامل اختلالات دهانه رحم، پولیپ رحم و یا شکل رحم می‌باشد. تومورهای غیر سرطانی (فیبروم) در دیواره رحم به ندرت ممکن است با مسدود کردن لوله‌های فالوپ باعث ناباروری گردد. در اغلب موارد، فیبروم در کاشت تخمک بارور اشکال ایجاد می‌کند.
  • آسیب یا انسداد لوله فالوپ: اغلب با التهاب لوله فالوپ (سالپنژیت) ایجاد می‌شود. این آسیب می‌تواند ناشی از بیماری التهابی لگن که معمولاً با یک عفونت از طریق رابطه جنسی ایجاد می‌شود، آندومتریوز و یا چسبندگی باشد.
  • اندومتریوز: هنگامی رخ می‌دهد که بافت آندومتر در خارج از رحم رشد می‌کند. این وضعیت ممکن است بر عملکرد تخمدان، رحم و لوله‌های فالوپ تأثیر بگذارد.
  • نارسایی اولیه تخمدان (یائسگی زودرس): زمانی رخ می‌دهد که فعالیت تخمدان‌ها و سیکل قاعدگی قبل از سن 40 سالگی متوقف شود. اگر چه علت آن اغلب ناشناخته است، اما بعضی عوامل با یائسگی زودرس در ارتباط هستند، از جمله بیماری‌های سیستم ایمنی بدن، عوارض خاص ژنتیکی مانند سندرم ترنر یا سندرم X شکننده، پرتودرمانی یا شیمی درمانی و سیگار کشیدن.
  • چسبندگی‌های لگن: ناشی از اتصال رشته‌های بافت اسکاری (جای زخم) است که پس از عفونت لگن، آپاندیسیت، جراحی لگن یا شکم ایجاد می‌شود.

علل دیگر ناباروری در زنان عبارتند از:

  • سرطان و درمان آن: برخی سرطان‌ها به ویژه سرطان‌های مرتبط با سیستم تولید مثلی زنان اغلب به شدت باروری زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، هر دو ممکن است روند باروری را مختل سازند.
  • سایر عوارض پزشکی: عوارض مرتبط با بلوغ دیررس و یا عدم قاعدگی (آمنوره) مانند بیماری سلیاک، دیابت کنترل نشده و برخی از بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس می‌تواند بر قدرت باروری زنان تأثیر بگذارد. همچنین اختلالات ژنتیکی می‌تواند احتمال بارداری را کاهش دهد.

عوامل خطرساز