چگونه از رحم عکس رنگی می گیرند
عکس رنگی رحم که لوله‌نگاری رحم نیز نامیده می‌شود، یک آزمایش اشعه ایکس است که با استفاده از نوع خاصی از اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی و مواد حاجب (کنتراست) انجام می‌شود.
آزمایش اشعه ایکس (رادیوگرافی) یک تست پزشکی غیرتهاجمی است که در تشخیص و درمان بیماری‌ها به پزشک کمک می‌کند. تصویربرداری با اشعه ایکس شامل قرار دادن بخشی از بدن در معرض دوز کمی از پرتوهای یونیزان برای تولید تصاویری از داخل بدن است. اشعه X قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش تصویربرداری پزشکی است. فلوروسکوپی تکنیک خاصی است که با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود و امکان مشاهده اندام‌های داخلی در حال حرکت را فراهم می‌سازد. در طی عکسبرداری رنگی از، رحم و لوله‌های رحمی از مواد حاجب محلول در آب پر می‌شود و به این ترتیب رادیولوژیست قادر است تا با استفاده از فلوروسکوپی به مشاهده آناتومی رحم و بررسی عملکرد آن بپردازد.
کاربرد
عکس رنگی از رحم به رادیولوژیست اجازه می‌دهد تا شکل و ساختار رحم، باز بودن لوله‌های فالوپ و هر گونه زخم در رحم یا حفره صفاق (شکمی) را مشاهده و بررسی کند. این روش همچنین برای بررسی سقط مکرر که ناشی از ناهنجاری‌های مادرزادی و یا اکتسابی رحم است، استفاده می‌شود. همچنین عکس رنگی رحم به منظور تشخیص وجود و شدت اختلالاتی مانند موارد زیر انجام می‌شود:
- تومور و سرطان رحم
- چسبندگی رحم
- فیبروم رحم
علاوه بر این، عکس رنگی از رحم به منظور بررسی باز بودن لوله‌های رحم و نظارت بر اثرات جراحی انسداد لوله‌های رحم استفاده می‌شود، از جمله:
- انسداد لوله‌های رحم به علت عفونت یا زخم
- بستن لوله رحم
- بسته شدن لوله‌های رحم با روش عقیم سازی و عقیم سازی معکوس
- بازکردن مجدد لوله‌های رحم پس از عقیم سازی یا انسداد وابسته به بیماری
مراحل
اشعه ایکس، نوعی پرتو شبیه به نور یا امواج رادیویی است. اشعه ایکس می‌تواند از طریق بسیاری از اشیاء از جمله بدن عبور کند. زمانی که بخشی از بدن با دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد، دستگاه اشعه ایکس، انفجار کوچکی از پرتو را تولید می‌کند که با عبور از داخل بدن می‌تواند تصویری را بر روی فیلم عکاسی یا یک آشکارساز خاص ایجاد کند. در فلوروسکوپی از پرتو پیوسته و یا پالسی اشعه ایکس برای ایجاد مجموعه‌ای از تصاویر استفاده می‌شود که بر روی یک صفحه نمایش فلورسنت یا مانیتور تشکیل می‌شود. در این روش از یک ماده حاجب استفاده می‌شود که اندام مورد نظر را به وضوح مشخص کرده و مناطق آن را به رنگ سیاه یا سفید (با معکوس کردن کنتراست تصویر) نشان می‌دهد. تکنیک‌های خاص اشعه ایکس این امکان را برای پزشک فراهم ساخته تا مفاصل و یا اندام‌های داخلی در حال حرکت را مورد بررسی قرار دهد. البته تصاویر ساکن یا فیلم نیز گرفته شده و در کامپیوتر ذخیره می‌شود. تا همین اواخر، تصاویر اشعه ایکس بر روی ورق‌های رادیولوژی نگهداری می‌شدند. اما امروزه بسیاری از تصاویر به صورت فایل دیجیتال ذخیره می‌شوند. این تصاویر ذخیره شده به راحتی در دسترس هستند و به منظور تشخیص و مدیریت بیماری با تصاویر اشعه ایکس موجود مقایسه می‌شوند.
نحوه آمادگی قبل از عکسبرداری از رحم
بهترین زمان انجام عکس رنگی از رحم یک هفته پس از قاعدگی و قبل از تخمک‌گذاری است تا از عدم بارداری شما در طول این آزمایش اطمینان حاصل شود. پزشک ممکن است از شما بخواهد تا در شب قبل از این روش، یک مسهل یا تنقیه را برای تخلیه روده خود استفاده کنید، به این ترتیب رحم و سازه‌های اطراف آن به وضوح دیده خواهد شد. قبل از عمل برای به حداقل رساندن هرگونه ناراحتی احتمالی، ممکن است یک آرام‌بخش خفیف و یا داروی ضد درد خوراکی دریافت کنید. برخی از پزشکان یک داروی آنتی‌بیوتیک را قبل و یا پس از عمل تجویز می‌کنند. همچنین ممکن است از شما خواسته شود تا همه یا برخی از لباس‌های خود را با یک لباس مخصوص تعویض کنید. همچنین جواهرات، دندان مصنوعی، عینک و هر نوع اشیاء فلزی و یا لباسی که ممکن است تصویر اشعه ایکس را مختل سازد، باید در طی تصویربرداری از بدن خود خارج کنید.
روش انجام
این روش معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود. این روش مانند معاینه زنان انجام می‌شود. بیمار در حالی که به پشت بر روی تخت دراز کشیده است، زانوهای خود را خم کرده و یا پاهای خود را بر روی رکاب قرار می‌دهد. سپس یک اسپکولوم به داخل واژن بیمار وارد می‌شود. دهانه رحم بیمار تمیز شده و یک کاتتر به داخل دهانه رحم وارد می‌شود. سپس اسپکولوم (وسیله معاینه واژن) خارج شده و بیمار به دقت زیر دوربین قرار می‌گیرد. سپس در حالی که مواد کنتراست (حاجب) از طریق کاتتر وارد شده و شروع به پر کردن حفره رحم، لوله‌های رحم و حفره شکمی می‌کند، تصاویر فلوروسکوپی گرفته می‌شود. در برخی از موارد، اگر پزشک با ناهنجاری خاصی مواجه شود، از بیمار می‌خواهد 30 دقیقه استراحت کند تا تصویر دیگری را با تأخیر به دست آورد. این تصویر ممکن است نشانه‌ای از وضعیت بیمار فراهم کند که در تصاویر اصلی با وجود ماده حاجب مشخص نیست. در برخی موارد تصاویر اشعه ایکس روز بعد گرفته می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ زخمی در اطراف تخمدان وجود ندارد. هنگامی که مراحل تصویربرداری به پایان رسید، کاتتر از بدن خارج شده و بیمار می‌تواند بنشیند. عکس رنگی از رحم معمولاً در عرض 30 دقیقه انجام می‌شود.
عوارض
این آزمایش ناراحتی خفیفی به همراه خواهد داشت. هنگامی که کاتتر وارد واژن شده و ماده حاجب تزریق می‌شود، ممکن است کمی ناراحتی و گرفتگی عضلات بوجود بیاید، اما بزودی برطرف خواهد شد. همچنین ممکن است سوزش خفیف صفاق (پوشش حفره شکمی) ایجاد شود و باعث گسترش درد در قسمت تحتانی شکم گردد، اما در حد بسیار کم و موقتی است. بسیاری از زنان طی چند روز پس از معاینه، لکه بینی واژینال را تجربه می‌کنند که طبیعی است.
نتایج
متخصص زنان و زایمان تصاویر رحم شما را تجزیه و تحلیل کرده و در خصوص نتایج آن با شما صحبت خواهد کرد. گاهی اوقات یک آزمایش دیگر نیز توصیه می‌شود، زیرا هرگونه اختلال احتمالی نیاز به ارزیابی و بررسی دقیق‌تر و یا استفاده از یک تکنیک تصویربرداری خاص دارد. معاینات بعدی نیز ممکن است لازم باشد. به این ترتیب، پزشک می‌تواند تغییرات یک ناهنجاری را در طول زمان تحت نظارت قرار دهد. گاهی اوقات معاینات بعدی بهترین راه برای اطمینان از این است که درمان مؤثر واقع شده، یا اینکه ناهنجاری شناسایی شده در وضعیت ثابت مانده و یا در طول زمان تغییر کرده است.
خطرات
- همیشه با قرار گرفتن در معرض بیش از حد به تابش، کمی احتمال ابتلا به سرطان وجود دارد. با این حال مزیت تشخیص دقیق با این روش، بیشتر از خطرات احتمالی آن است.
- دوز مؤثر تابش اشعه برای این روش متفاوت است.
- در صورت ابتلا به یک بیماری التهابی مزمن، عفونت لگن یا بیماری‌های مقاربتی درمان نشده، برای جلوگیری از بدتر شدن عفونت باید حتماً قبل از عمل به پزشک یا تکنولوژیست خود اطلاع دهید.
- زنان باید در صورت وجود هرگونه احتمال حاملگی به پزشک یا تکنولوژیست خود اطلاع دهند.
محدودیت‌ها
عکس رنگی رحم تنها داخل رحم و لوله‌های رحم را نشان می‌دهد. اختلالات تخمدان، دیواره رحم و دیگر سازه‌های لگن ممکن است با ام.آر.آی یا سونوگرافی مورد بررسی قرار گیرد. مشکلات ناباروری ممکن است ناشی از علت‌هایی باشد که با عکس رنگی از رحم ارزیابی نمی‌شود، از جمله این علت‌ها اسپرم کم تعداد یا غیرطبیعی و یا عدم توانایی لانه‌گزینی یک تخمک بارور شده در رحم است.
هزینه
هزینه عکس رنگی رحم به بیمارستان یا مرکز درمانی که مراجعه می‌کنید و نوع دستگاه و استفاده از بی‌حسی بستگی دارد. فاکتور مهم دیگر بیمه درمانی شماست. در بیمارستانهایی که طرف قرارداد بیمه باشند هزینه عکس رنگی از دهانه رحم تا یک دهم قیمت آزاد کاهش خواهدیافت.