چه کسانی باید قبل از ازدواج آزمایش ژنتیک انجام دهند
خبرگزاری فارس: یک متخصص ژنتیک گفت: در گذشته پیشگیری از بیماری‌های ژنتیک فقط روی تالاسمی متمرکز بود اما اکنون امکان تشخیص بیماری جنین حتی قبل از ازدواج والدین پر خطر وجود دارد مهم این است که والدین بدانند قبل از ازدواج یا قبل از بارداری چه کنند.
امیر سعید غفاری در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان فارس با تأکید بر پیشگیری از به وجود آمدن معلولیت‌ها برای کودکان اظهار کرد: نیمی از معلولیت‌ها بسته به عوامل ژنتیکی و نیم دیگر مرتبط با عوامل غیر ژنتیکی است که برای پیشگیری هر دو دسته باید مد نظر قرار گیرند.
افرادی که قصد ازدواج دارند پیش از ازدواج و در صورتی که ازدواج کرده باشند قبل از بارداری و اگر باردار هستند هر چه زودتر باید عواملی که احتمال معلولیت کودک را افزایش می‌دهد مورد بررسی قرار دهند.
وی عوامل محیطی، آلودگی‌ها، مسمومیت‌ها، مواد بیولوژیک یا شیمیایی را از جمله موارد غیر ژنتیکی مؤثر بر معلولیت دانست و افزود: بیماری عمومی مادر مانند دیابت، تیروئید، روماتیسم و عفونت‌ها می‌تواند روی سلامت مادر و جنین تأثیر بگذارد و با مراقبت‌های معمول در زمان بارداری با تکیه بر سلامت مادر و جنین تا 50 درصد از این بیماری‌ها می‌توان جلوگیری کرد.
غفاری در ادامه درباره پیشگیری از عوامل ژنتیکی گفت: این عوامل باید هر چه زودتر بررسی شود زیرا ممکن است مسائلی وجود داشته باشد که افراد از ازدواج با یکدیگر منصرف شوند یا حتی اگر منصرف نشوند از مشکل مطلع و بر اساس آگاهی مسیر زندگی خود را انتخاب کنند.
وی توصیه کرد: در صورتی که ازدواج صورت گرفته است به ویژه اگر ازدواج فامیلی باشد یا زوجین یا افرادی در خانواده مشکلی داشته باشند که والدین از بروز آن در فرزند خود احساس نگرانی داشته باشند (اعم از مشکلات اندامی، بینایی، ذهنی، شنوایی، چهره و ...) باید پیش از بارداری مشاوره ژنتیک انجام دهند به ویژه اگر علائمی متعلق به بیماری شناخته شده‌ای نیز در خانواده‌ها وجود داشته باشد.
به گفته وی، فایده مشاوره‌ها در این است که با وجود ضوابط کشور و رضایت خانواده‌ها در صورت تشخیص ناهنجاری امکان ختم حاملگی وجود دارد.
این متخصص ژنتیک خاطر نشان کرد: بیش از 70 تا 80 درصد معلولیت‌ها با تکنولوژی موجود قابل پیشگیری و راههای پیشگیری نیز در دسترس است. البته این مسئله آگاهی خانواده‌ها را می‌طلبد. در هر حال تولد فرزند معلول و ناخواسته مربوط به گذشته است و امروزه قابل پیشگیری است.
غفاری اضافه کرد: مشاوره‌های زوجین در گذشته فقط روی بیماری تالاسمی متمرکز بوده اما در سال‌های اخیر به سایر بیماری‌ها نیز گسترش یافته است.حساسیت و آگاهی بیشتر خانواده‌هایی که دارای فرد مبتلا هستند ضروری است و در مشاوره‌های مقدماتی این افراد به حلقه‌های بعدی نظام ارجاع معرفی می‌شوند.
این متخصص ژنتیک همچنین اظهار کرد: بیماری‌هایی که به سیستم اعصاب مرکزی فرد مر-بوط می‌شود مانند عقب ماندگی‌های ذهنی نیز صورت وجود دارد که فرد مبتلا در خانواده باید حساسیت بیشتری در این زمینه داشته باشد چون قطعاً به مسائل ژنتیکی مربوط است. اما بیماری‌های روانی و رفتاری مانند اسکیزوفرنی اگر چه به عوامل ژنتیکی مربوط است اما شرایط محیطی کودک نیز در بروز آنها مؤثر است.
وی افزود: زمینه‌های خانوادگی ریسک ابتلا به این بیماری‌ها را بالا می‌برد ولی الگوی وراثت قطعی ندارند و با مراقبت‌های خانوادگی و فراهم آوردن شرایط مناسب زندگی برای کودک می‌توان از بروز آنها جلوگیری کرد.
غفاری خطاب به افراد جامعه، نظام سلامت و پزشکان همکار خود برای پیشگیری از وقوع معلولیت‌ها توصیه کرد: مسئولان با توجه به شعار نظام سلامت که پیشگیری مقدم بر درمان است زمینه استفاده بهتر و کم هزینه‌تر مراجعان را فراهم کنند. خانواده‌ها نیز حتی اگر از امکانات بیمه بهره‌مند نیستند و تحت فشار اقتصادی هستند بهتر است معلولیت کودکان را جدی بگیرند زیرا تولد نوزاد معلول هزینه‌های بیشمار اقتصادی و اجتماعی به همراه دارد.
وی پیشنهاد کرد: پزشکان همکار نیز به جای نگاه سنتی و مراقبت از فرد مراجعه کننده با گرفتن شرح حال و سوابق خانوادگی بیمار می‌توانند به پیشگیری از معلولیت‌ها کمک کنند.