رعشه (tremor) و یـا لـرزش چیست و چگونه آنرا درمان کنیم
رعشه (tremor) و یـا لـرزش عبـارت اسـت از حـرکـات غـیر ارادی، اسپـاسم گـونـه، ریتـیـمـک و نـوسـانـی بـخـش و یـا بـخشـهـایـی از بـدن. رعشـه بـه عـلـت انـقـبـاضـات و شـل شـدن هـای مکرر عضلات روی می دهد.
رعشه در درجات مخـتلف در تـمـام
افـراد وجـود دارد. بـرای مثال وقتی دست
هایتان را بصورت کشیده نگاه می دارید، دست هـا اندکی لـرزش پـیدا می کنند. این لرزش اندک و سریع طبیعی می باشد.
تقسیم بندیهای رعشه:
۱- سرعت رعـشه (فرکانس) که یا سریع است و یا آهسته.
۲- دامنه رعشـه که یا خشن است و یا ظریف.
۳- شدت و تناوب رعشـه.
۴- رعشـه در هنگام استراحت، حرکت و یا انتهای حرکت هدفمند.
انواع رعشه :
۱- رعشـه ایستا و یا در حالت استراحت(resting/static tremor): لرزشی است که در دستها و یا پاها وقتی عضلات در حالت استراحت بوده و کاملا در برابر گرانش زمین حمایت شده باشند (قرار داشتن دستها روی دسته مبل) روی میدهد. این لرزش با انجام حرکات ارادی کاهش می یابد. علل آن میتواند پارکینسون، بیماری ویلسون (مسمومیت با فلز مس) و یا مسمومیت با فلزات سنگین باشد. این نوع رعشه آهسته و خشن میباشد.
۲- رعشه حرکتی و یا جنبشی(action/kinetic tremor): لرزشی است که هنگام انجام عملی مانند حرکت قلم بروی کاغذ ایجاد میشود. این رعشـه آهسته اما پردامنه است. این رعشه با حرکت اندام درگیر ایجاد و با بی حرکتی آن ناپدید میشود. علل آن میتواند رعشه فامیلی، بیماری ام اس(ms)، تومور مغزی، الکلیسم، سکته، اختلالات متابولیک و یا مصرف بیش از اندازه آرام بخشها باشد. نوعی رعشه حرکتی وجود دارد که رعشه هدفمند(intention tremor) نامیده میشود. این نوع رعشه وقتی دست به سمت یک هدف مشخص هدایت میشود و یا حرکت با چشم هدایت میشود ایجاد میگردد.
۳- رعشـه وضعیتی(postural tremor): لرزشی است که در دستها و یا بخش دیگری از بدن هنگامی که در یک وضعیت خاص بطور ثابت نگاه داشته میشوند (به ویژ در برابر گرانش زمین) ایجاد میشود، مثل کشیده نگاه داشتن دستها. علت آن میتواند استرس، الکلیسم، مصرف برخی داروها (ضد افسردگی ها)، مسمومیت با فلزات سنگین، بیماری ویلسون و رعشه فامیلی باشد.
رعشه فامیلی(essential/familial tremor):
لرزش در این نوع رعشـه ظریف و سریع است. این نوع رعـشه معمولا موروثی بوده و در هر سنی ممکن است بروز یابد، اما با افزایش سن تشدید میشود. این رعـشه ممکن است تارهای صوتی و سر را نیز درگیر کند. علت آن ناشناخته است. هنگام فعالیت(نوشتن و یا بلند کردن لیوان) ایجاد میشود و با بی حرکتی متوقف میشود. این نوع رعشـه معمولا دوطرفه است. مصرف الکل میتواند از این نوع لرزش بکاهد، اما الکل راه درمان مناسبی برای آن نیست.(essential) یعنی این نوع لرزش مرتبط با بیماری دیگری نمیباشد.
رعشـه ارتواستاتیک(orthostatic tremor):
نوع نادری از رعـشه است که در آن هنگامی که فرد بطور ثابت می ایستد، در دستها و پاها ایجاد لرزش میشود که با حرکت و یا نشستن لرزش متوقف میشود.
نکته: تمام رعشـه ها هنگام خواب یا کاملاً ناپدید شده و یا بسیار کاهش می یابند.
نکته: رعشـه ایستا به علت اختلال در سلولهای عصبی مخ و رعشه حرکتی به علت آسیب به مخچه ایجاد میشود.
فاکتورهایی که رعشه را افزایش میدهند:
۱- استرس و اضطراب.
۲- خستگی و فعالیت فیزیکی شدید.
۳- مصرف الکل و محرومیت از الکل.
۴- پر کاری غده تیروئید.
۵- مصرف کافئین و سایر محرک ها.
رعـشه طبیعی:
لرزش دستها و دیگر اعضا در افراد کاملا سالم میتواند به علل ترس شدید، گرسنگی، سرمای شدید، هیجانات شدید، خستگی، فعالیت فیزیکی شدید، استرس، خشم و اضطراب ایجاد گردد.
رعشـه مرتبط با بیماریها:
پارکینسون، بیماری ام اس، پر کاری تیروئید و کاهش قند خون میتوانند ایجاد رعشه کنند.
پارکینسون: پارکینسون ایجاد رعشـه ایستا میکند (که با حرکت کاهش می یابد) که با کندی حرکت، سفتی عضلات، دشواری در راه رفتن، اشکال در گفتار و خمیدگی قامت همراه است.
پر کاری تیروئید: ایجاد رعشـه وضعیتی میکند.
بیماری ام اس: ایجاد رعشـه حرکتی میکند.
نکته: مسمومیت با فلزات سنگین و اختلالات متابولیکی نیز میتوانند ایجاد لرزش کنند.
آزمایشات تشخیصی نوع رعشه:
۱-آزمایش خون (هورمونهای تیروئید، گلوکز خون و تعداد گلبولهای خون)
۲-آزمایش ادرار.
۳-سی تی اسکن و ام آر آی (mri) از سر.
درمان رعشه:
رعشـه های طبیعی با کاهش استرس و فراگیری تکنیکهای تن آرامی درمان میشوند. رعشـه های خفیف نیز تا آنجایی که در فعالیت های روزمره فرد تداخل ایجاد نکرده باشند نیازی به درمان ندارند.
درمان رعشه های شدید:
۱-درمان دارویی: تجویز آرام بخشها، بلوک کننده های بتا، ضد تشنج ها (پروپرانولول، پریمیدون، کلونازپام)
۲- تزریق بوتوکس(botox): درون عضلات درگیر که باعث فلجی آنها میشود.
۳-تالاموتومی(thalamatomy):برداشت بخشی از تالاموس.
۴-تحریک عمیق مغز(dbs):به کاشت ضربان ساز(pacemaker) در مغز میگویند. این دستگاه با ارسال پالسهای الکتریکی به تالاموس باعث قطع سیگنالهایی که در تالاموس ایجاد رعـشه میکنند، میشود